زوال عقل (Dementia) یا دمانس مجموعه ای از نشانه ها و علائم است که با تحت تاثیر قرار دادن قدرت تفکر و توانایی‌های اجتماعی انسان ، موجب اخلال در عملکرد روزانه فرد بیمار می گردد. در این بحث از سایت پزشکی امروز به عوارض ، نشانه ها و علل زوال عقل می پردازیم.
یکی از نشانه های شایع زوال عقل ، بیماری آلزایمر است ، علل بسیاری برای نشانه های زوال عقل وجود دارد.
اغلب زوال عقل ، سبب از دست‌دادن حافظه می گردد که به‌تنهایی به معنای وجود زوال عقل نیست. همانطور که در بالا اشاره گردید ، زوال عقل حاکی از بروز اختلال در حداقل دو مورد از روند کار مغز است، برای نمونه از دست دادن حافظه و اختلال در قضاوت یا زبان و ناتوانی در انجام برخی از فعالیت‌های روزانه ، مانند پرداخت وجه قبوض و گم شدن در راه .
زوال عقل یا دمانس زمینه ساز بروز آشفتگی ذهن و ناتوانی در به یاد آوردن افراد و نام‌ها می‌شود. زوال عقل همچنین سبب ایجاد تغییراتی در شخصیت و رفتار اجتماعی بیمار می گردد. خوشبختانه برخی از عوامل زوال عقل یا دمانس قابل درمان و حتی برگشت پذیر است.
نشانه های زوال عقل :
- توهم ( hallucination)
- آشفتگی و سراسیمگی ( agitation)
- از دست دادن حافظه
- دشواری در انجام وظایف پیچیده
- دشواری در سازماندهی و برنامه ریزی
- دشواری در وظایف حرکتی و هماهنگی
- دشواری در برقراری ارتباط
- اختلال در جهت یابی و گم شدن
- ناتوانی در استدلال
- رفتارهای نامناسب
- دشواری در برقراری ارتباط
- دشمن بینی (Paranoia)
چه زمانی به پزشک مراجعه نماییم؟
اگر شخصی از افراد خانواده با مشکلات مربوط به حافظه یا سایر نشانه های زوال عقل روبرو شود، باید به پزشک مراجعه کرد. برخی از بیماری ها نیز وجود دارند که در عین قابل درمان بودن ممکن است سبب بروز نشانه های زوال عقل شوند، پس این موضوع اهمیت دارد که پزشک علت زمینه ای را مشخص نماید.
بیماری آلزایمر و چند گونه دیگر از زوال عقل با گذشت زمان وخیم تر می شوند. تشخیص زود هنگام زوال عقل یا بیماری های مربوط به آن ضمن آن که امکان در تصمیم گیری را بوجود می آورد، فرصتی برای برنامه ریزی آینده ایجاد می کند.
علل ابتلا به زوال عقل:
در زوال عقل، یاخته‌های (نورون) عصبی مغز، در چند نقطه از مغز دچار آسیب می‌شوند. زوال‌عقل، با توجه به محل ابتلای مغز به صورت‌های گوناگون مشاهده می‌گردد.
زوال‌عقل را می‌توان به روش های مختلف طبقه‌بندی نمود و اغلب این طبقه‌بندی براساس وجه مشترک آن ها انجام می گردد، مانند منطقۀ گرفتار مغز یا پیشرفت بیماری با گذشت‌زمان (زوال‌عقل پیشرونده)
بعضی از موارد زوال عقل، مانند مواردی که در واکنش به یک دارو یا عفونت ایجاد می‌شود با درمان ، قابل برگشت هستند.
